داریوش مهرجویی، یکی از بزرگترین کارگردانان سینمای ایران، درگذشت. او در هفدهم آذرماه سال ۱۳۱۸ در تهران متولد شد. مهرجویی از نوجوانی عاشق سینما بود و پس از گرفتن دیپلم، به آمریکا رفت تا سینما بخواند. گرچه عاشق سینما بود، اما انگار جهان فلسفه برایش جذابیت بیشتری داشت. جهان فلسفی خیامگونهای که در آثارش نیز نمایان است. قهرمانانی که تسلیم جهان شدهاند، اما به سمت نور و آرامش حرکت میکنند.
مهرجویی در سالهای فلسفه خواندن، بیخیال سینما نشد و در کارگاههای سینمایی اساتید بزرگی چون «ژان رنوار» شرکت کرد. تلفیق فلسفه و این کارگاهها، داریوش مهرجوییِ کارگردان را پدید آورد. کارگردانی که پس از بازگشت به ایران آثاری چون «گاو» و «پستچی» را خلق کرد و در کنار مسعود کیمیایی و ناصر تقوایی از اصلیترین پدیدآورندگان موج نوی سینما ایران بود.
مرگ داریوش مهرجویی پایان او نیست، کارگردانی که شش دهه مشغول خلق آثاری بود که تا سالها میتوانند از منظر کارگردانی و داستان، درخشان و قابل توجه باشند. او در سبکهای مختلف و با موضوعات مختلف فیلم ساخت و هرگز خود را محدود به یک سبک نکرد. چهار فیلم زیر از آثار درخشان مهرجویی است که در سبکها و حالوهوای متفاوت ساخته شده است و لازم است تا هر علاقهمند سینما آنها را تماشا کند.
«لامینور» داستان دختر جوانی به نام نادیا است که میخواهد یک گیتاریست حرفهای شود و روی صحنه اجرا کند، اما پدرش با او مخالف است و اجازه چنین کاری را به او نمیدهد. لامینور نیز مانند «سنتوری» یک موضوع دارد؛ انتخاب بین خانواده یا موسیقی. این مسئله به لایههای عمیقتری میرود و سعی شده تا نشانگر تقابل بین سنت و مدرنیته باشد.
علاقه مهرجویی به موسیقی به سنین نوجوانی اون بازمیگردد؛ در آن دوره بود که داریوش جوان به فراگیری سنتور از پدرش پرداخت. قطعا این عقبه در علاقه او برای ساختن فیلمهایی با محوریت موسیقی تاثیرگذار بوده است.
شاید «لامینور» بهترین ساخته مهرجویی از منظر کارگردانی نباشد، اما داستانی را به مخاطب تحویل میدهد که دغدغهمند است. قصد دارد بر روی جامعه خود تاثیر بگذارد و مشکلات و معضلات را مطرح کند. سینمای مهرجویی هیچگاه ساده و بیمسئله نبوده است. او در آخرین ساختهاش نیز مسئله خود را مطرح میکند و نشان میدهد که نگران است.
داریوش مهرجویی از کارگردانانی است که هرگز خود خود را محدود به یک سبک یا موضوع نکرد. در سبکهای مختلف و با موضوعات متنوع فیلم ساخت و نشان داد که هرچه خلق کند، درخشان خواهد بود. مهرجویی پس از سنتوری، از حالوهوای جدی و تلخ فیلمهایش فاصله گرفت و سراغ خلق آثاری با تم کمیک رفت.
«چه خوبه که برگشتی» محصول سال ۱۳۹۱، از بازی بازیگرانی چون حامد بهداد، رضا عطاران، مهناز افشار و ... بهره برده است. این فیلم ملودرامی کمدی است که داستانش از بازگشت فرزاد به ایران آغاز میشود. فرزاد دندانپزشکی است که پس از سالها به ایران برگشته تا در خانه ساحلیاش در کنار دوست قدیمیاش، کامبیز، آرامش را تجربه کند. اتفاقاتی پیش میآید که رابطه این دو شکرآب میشود و داستان در این مسیر ادامه پیدا میکند.
«چه خوبه که برگشتی» اقتباسی از داستان «نزاع ایوان ایوانویچ و ایوان نیکیفورویچ» اثر «نیکولای گوگول» است. همانطور که انتظار میرود فیلم مهرجویی یک کمدی نازل نیست و لایههای پنهان بسیاری دارد. مهرجویی در عمق اثر خود به مسائلی مانند ابزوردیسم، رواداری و تکثرگرایی میپردازد و از دل یک کمدی شاد، مفاهیم عمیق فلسفی را بیرون میکشد.
«هامون» شاید برجستهترین فیلم کارنامه مهرجویی به حساب بیاید. اثری با تم فلسفی که میتوان گفت نشاندهنده بههمریختگی و پریشانی فکری آقای کارگردان است. داستان فیلم «هامون» درباره مرد میانسالی به نام حمید هامون است که درگیر مشکلات زندگی زناشویی شده و در سوی دیگر با مسائلی مانند شک، تاوان خود بودن و ایمان روبهرو شده است.
حمید هامون تصویری از روشنفکر ایرانی است که میان عقل و عشق مانده است. هامون در زمان خود توانست اثر عمیقی روی روشنفکران دهه شصت و طبقه متوسط ایرانی بگذارد. این فیلم علاوه بر فیلمنامه منسجم و کارگردانی خوب مهرجویی، از بازی درخشان بازیگرانی چون خسرو شکیبایی، عزتالله انتظامی و بیتا فرهی نیز بهره برده است.
«اجارهنشینها» ماندگارترین اثر کمدی داریوش مهرجویی و یکی از درخشانترین آثار کمدی سینمای ایران است. داستان «اجارهنشینها» درباره یک ساختمان خراب است که مباشرش عباس آقا سوپرگوشت است. عباس آقا حاضر نیست برای تعمیر ساختمان هزینه کند و با مستاجرهایی از اقشار اجتماعی و فرهنگی مختلف جامعه مواجه میشود که میخواهند با او مبارزه کنند.
طنز عمیق مهرجویی به قدری ماندگار و مسئلهمند است که بعد از گذشت حدود ۳۷ سال از ساخت این اثر، همچنان بامزه و بامعنا است. علاوه بر فیلمنامه و کارگردانی خوب، «اجارهنشینها» از بازی درخشان بازیگرانی چون عزتالله انتظامی، اکبر عبدی، فردوس کاویانی و ... نیز بهره برده است که به ماندگاری و قوام این فیلم کمک بسیاری کرده است.
علاقهمندان سینما میتوانند برخی آثار نامبرده را در بخش خانه سوپراپلیکیشن روبیکا، بدون نیاز به خرید اشتراک، تماشا کنند.